Vanuit de praktijk: vijf DO’S en DON’TS voor het sollicitatiegesprek!

Het sollicitatiegesprek - do's and don'ts

De commissie wacht gespannen af wie er binnen gaat komen. Het aanstellen van een nieuwe bestuurder heeft voor iedereen in deze zaal belangrijke gevolgen. Zelfverzekerd stapt Evelien binnen en schudt iedereen de hand. Vervolgens gooit ze een stapel met papieren op tafel: ‘zo, er is wel wat te doen hé binnen jullie organisatie. Jij bent Jaap? Ik zag dat je hier nog maar net werkt? Gefeliciteerd! Dan gaan wij vast goed samenwerken. Zo, welke vragen hebben jullie voorbereid?’

Oordeel van de commissie: “kandidaat niet benoembaar.”
Motivering: “kwalificaties prima in orde maar absoluut geen match qua persoonlijkheid.”
Reactie kandidaat: “dit was geen organisatie voor mij. Ze zien niet wat er nodig is.”

Bovenstaande is een voorbeeld uit de praktijk. Een incident? Verrassend vaak zien we kandidaten die onbedoeld niet goed aansluiten op hun gehoor. Wil je dat voorkomen? Vijf tips om succesvol te solliciteren!

1. Solliciteer gericht en motiveer

Ja, het is moeilijk om goede leidinggevenden te vinden in het onderwijs. De markt is krap. Maar nee, dat betekent niet, dat de wereld vergaat als de juiste kandidaat niet wordt gevonden. Met name zittende leidinggevenden solliciteren nog wel eens (onbedoeld) vanuit een wat nonchalante houding. “Even mijn cv insturen en dan maar zien hoe ze me binnen gaan halen.”

Als je spreekt met een benoemingsadviescommissie zijn dat vaak werknemers die met ziel en zaligheid voor de school werken. Zij vinden het belangrijk, dat je bewust kiest en dat je kan motiveren, waarom er een match is. Besteed daar in je brief al aandacht aan. Maak je er niet vanaf met een standaardepistel, dat je rondstuurt. Het is echt zonde van ieders tijd om niet gericht en bewust te solliciteren.      

2. Bereid voor: er zijn (bijna) geen vragen die je van tevoren niet kunt bedenken

Hoe worden sollicitatiegesprekken gevoerd? Uit onderzoek blijkt dat gestructureerde, competentiegerichte interviews de beste manier zijn om een kandidaat te beoordelen. Dat betekent dat er gericht wordt gevraagd naar voorbeelden (vaak via de STARR methodiek) uit het verleden. Daarnaast zijn vragen over visie, leiderschapsstijl en omgaan met weerstand ook vaste prik bij procedures voor leidinggevenden.

Dan is het zonde als je toch struikelt over je eigen, lange antwoorden!

Denk na over mogelijke vragen en schrijf de antwoorden van tevoren uit. Dat gaat je zoveel helpen! En krijg je dan toch een onverwachte, vreemde vraag: wat je zou doen met een toverstok of welk dier je zou willen zijn? Dan heb je vanuit een goed lopend gesprek de rust en het zelfvertrouwen om juist op die momenten iets van humor, flexibiliteit en ontspanning in te brengen.

3. Ken je zwakke punten en draai er niet om heen

‘Te hard werken’ en ‘perfectionisme’. De meest voorkomende antwoorden gevraagd naar iemands’ aandachtspunten. Prima natuurlijk, maar daar heb je vooral zelf last van. Het schaap met zes of zeven poten bestaat niet. Daarom proberen we in een procedure gericht te kijken naar kwaliteiten, aandachtspunten en de kans op een goede match met de functie. Je hebt alleen jezelf ermee, als je reageert op een stressvolle leidinggevende positie, terwijl je zelf vooral behoefte hebt aan zekerheid en structuur. Wees dan ook eerlijk in het gesprek en benoem je aandachtspunten, als het even kan minstens vier of vijf. De beste kandidaten zijn wat ons betreft diegenen, die zichzelf goed kennen en van daaruit goed kunnen motiveren waarom ze passen bij de baan.

4. Draai het gesprek niet om

Ja, het hoort bij een goede voorbereiding om zelf ook vragen voor te bereiden. Ja, een sollicitatie is een wederzijdse oriëntatie. Je besteedt een uur of 84.000 van je leven aan werk. Dan wil je weten waar je aan toe bent toch? Maar: de werkgever heeft (in vrijwel alle gevallen) wél de eerste keuze. Overspeel je hand dus niet door te snel te veel vragen te stellen in het eerste gesprek. Dat kan onnodig bijdehand overkomen. Bovendien wil een commissie graag weten welk vlees men in de kuip heeft, voordat alle kaarten op tafel worden gelegd. Blijf je gaandeweg de sollicitatieprocedure bewust van de vragen, waar jij nog een antwoord op wilt. Vaak is er daar in een vervolg nog alle tijd voor!

5. Neem je verlies

Een afwijzing is nooit leuk. Iedereen heeft zich wel eens geërgerd aan minimale, ongeïnteresseerde terugkoppelingen, terwijl je gevoelsmatig je hoofd op het hakblok hebt gelegd door te solliciteren. Maar: er kan er maar eentje de beste zijn, tegenover één benoeming staan vaak 30 of 40 afwijzingen. Het eerlijke antwoord (je uitstraling past niet bij ons, de toon van je brief spreekt niet aan) kan niet altijd worden gegeven. Afwijzen is voor niemand echt leuk om te doen. Dan helpt het niet als kandidaten vol in de weerstand gaan.

Vraag gerust om een toelichting maar: uiteindelijk staat het besluit vast. Dan is het zonde om de ander tegen je in het harnas te jagen door onnodig lang door te blijven drammen. Bovendien, als jij je positief onderscheidt door een eerlijke maar begripvolle reactie blijft dat vaak hangen bij je gesprekspartner. We hebben al tientallen keren gezien, dat daar zomaar een vervolg uit kan komen op een later tijdstip.

Heb jij binnenkort een sollicitatie? Heel veel succes en geef de moed niet op na een teleurstelling!